نقش طبیعت به عنوان زیرساخت مناظر مردمی در جهت توسعۀ پایدار شهر کرمان

توسعۀ پایدار یکی از اصلی‌ترین چالش‌های بشر در سال‌های اخیر است. علم پایداری به عنوان نگرشی در جهت اصلاح رابطۀ تعاملی انسان و طبیعت مطرح شده ‌است. این رویکرد، سه مؤلفه شامل اجتماع، محیط‌زیست و اقتصاد برای پایداری شهرها ارائه کرده است. در یکی از آخرین مدل‌های ارائه‌شده، محیط‌زیست به‌عنوان زیرساختی برای دو عامل دیگر دیده شده ‌است. به نظر می‌رسد این الگو را می‌توان در شهرهایی بازیابی کرد که توانسته‌اند در طول سالیان پایدار باشند. شهر کرمان مصداق مناسبی از الگوی پایداری است که در آن شهر (عامل اجتماع و اقتصاد)، براساس زیرساخت‌های طبیعی (محیط‌زیست) ایجاد شده ‌است. اصلی‌ترین زیرساخت‌های طبیعی کرمان را می‌توان کویر، آب و کوه برشمرد. مناظر مردمی کرمان که حاصل باورها و تعاملات اجتماع و محیط هستند، تحت‌تأثیر این سه عنصر طبیعی قرار دارند، به طوری‌که حداقل یکی از این سه بر آنها اثرگذار است. این پژوهش در پی بازشناسی زیرساخت‌های طبیعی شهر کرمان و پاسخگویی به «چگونگی ارتباط آن با منظر مردمی شهر» است. در این پژوهش با بررسی داده‌های کیفی نمونۀ موردی –شهر کرمان- و نتیجه‌گیری از آن، محتوای به‌دست‌آمده تحلیل می‌شود. این نوشتار ابتدا به معرفی الگوهای توسعۀ پایدار و زیرساخت‌های طبیعی می‌پردازد، سپس با تعریف منظر طبیعی و منظر مردمی به نقش زیرساختی منظر طبیعی برای منظر مردمی شهر اشاره می‌کند. در پایان با طبقه‌بندی زیرساخت‌های طبیعی، دسته‌بندی‌ای از مناظر مردمی شهر کرمان براساس ارتباط آن با زیرساخت‌های طبیعی ارائه می‌شود.